Aneviérs (comuna)

(Redirigiê dês Aniviérs)
Cél articllo est ècrit en arpetan supradialèctâl / ORB lârge. Lo blâson panarpetan


Aneviérs est una comena suissèssa et arpetana du quenton du Valês.

Chandolin.

Sè trôve dedens lo District de Siérro.

Per sa supèrficie, ’l est, aprés Comba de Bâgno, la seconda comuna de Valês, avouéc un tèrritouèro de 243 kilomètros carrâs.

Lengouistica changiér

U levant de la vâl, sus la chêna de montagnes de Bèla-Tôla, est la legne de la frontiére lengouistica de l’Arpetan – et pués enqu’houé lo francês – vers lo Tuche valêsan.

Lo patouès arpetan d’Aneviérs est la lengoua tradicionâla du payis.[1][2]

Ancianas comunes et velâjos dedens la comuna d’Aneviérs changiér

 
Vissoie.

Ancianes comunes changiér

  • Ayer
  • Chandolin
  • Grimentz
  • Sent-Jian
  • Sent-Luc
  • Vissoie

Ôtres velâjos changiér

  • Zinal
  • Mission
  • Mottec
  • Mayoux
  • Cuimey
  • Pinsec
  • Fang
  • Soussillon
 
La Dent Bllanca.
 
La Navisence pres Zinal.
 
Lo barâjo de Moiry et, u fond, lo gllaciér de Moiry et la Dent Bllanca.

G·eografia changiér

La comuna d’Aneviérs s’épate dedens la Comba d’Aneviérs qu’est na comba latèrâla de la comba du Rôno. La vâl est u câaro des Arpes pennines.

Quatro montagnes u torn de la vâl ont una hôtior de ples de 4000 mètros: lo Weisshorn (4505 m), lo Zinalrothorn (4221 m), lo Ober-Gabelhron (4063 m) et la Dent Bllanca (4357 m).[3]

Lo fllevo principâl de la vâl est la Navisence, afluent de gôche du Rôno. Prés Mission, la Gougra, fllevo de la vâl de Moiry, sè jete dedens la Navisence.

A mié-jorn de la comba d’Aneviérs, dedens lo massis arpenc et sus lo fllanc a bis ou ben a cuchient des hôtes montagnes, sont doux-três grants gllaciérs: p.ègz. lo Gllaciér de Moiry, lo Gllaciér de Zinal, lo Gllaciér de Durand, lo Gllaciér du Mountet, lo Gllaciér de Moming et lo Gllaciér du Weisshorn.

A Grimentz sè trôve na stacion de sports d’hivèrn.

Pèrsonalitâts changiér

Vêre avouéc changiér

Bibliografia changiér

  • Edouard Desor : Le val d’Anniviers, 2002.
  • Jean-Baptiste Massy, Gérard Revey : Lexique du Patois d’Anniviers. Mòss èm patouè d’Anivyè, 2018.
  • Willy Gyr : Le Val d’Anniviers: Vie traditionnelle et culture matérielle basées sur le patois de Saint-Luc, 1994.
  • Bernard Crettaz : Nomades et sédentaires, dans le Val d'Anniviers, 1979.
  • Bernard Crettaz : Les Anniviards, barbares et civilisés, 2009.

Lims de defôr changiér


Wikimedia Commons propôse de documents multimèdiâ sus Aneviérs (comuna).


Notes changiér

  1. patois-anniviers.ch
  2. Patois contes, légendes et chansons du Val d'Anniviers, CompactDisc.
  3. Helmut Dumler, Willi P. Burkhardt : Viertausender der Alpen. 12e èd., München 2001.