« Arpetan » : difèrences entre les vèrsions

Contenu supprimé Contenu ajouté
Aucun résumé des modifications
Reverted to revision 187920 by ChrisPtDe (talk). (TW)
Balisa : Annulation
Legne 1 :
{{Sot-titro/Variantes principâles|nv1=Arpitan|nv2=lengoua d’ouè|nv3=patouès|nv4=patês|nv5=francoprovençâl}}
ka ka ka ka
{{Grafia RèfB}}{{Enfocajon Lengoua
KA KA KA KA
| nom = Arpetan
| nomnatif = arpitan, lengoua d’ouè, patouès, patês, francoprovençâl
| colorfond = #E8FCD4
| prononciacion =
| payis = [[Étalia]], [[France]], [[Suisse]]
| règ·ion = {{Arpetania}}
| locutors = '''Soma : {{formatnum:140000}} (1988)<ref name="Atlas">{{fr}} BODLORE-PENLAEZ, M. ([[2010]]). Atlas des Nations sans État en Europe, p.80, Éd. Yoran Embanner, (ISBN 978-2-914855-71-6).</ref>'''<br />que dens l’[[En (dèpartament)|En]] : {{formatnum:15000}}<br />qu’en [[Isera (dèpartament)|Isera]] : {{formatnum:2000}}<br />que dens lo [[Jura (dèpartament)|Jura]] et lo [[Dubs (dèpartament)|Dubs]] : {{formatnum:2000}}<br />qu’en [[Lêre (dèpartament)|Lêre]] : {{formatnum:5000}}<br />que dens lo [[Rôno (dèpartament)|Rôno]] : {{formatnum:1000}}<br />qu’en [[Savouè]] : {{formatnum:35000}}<ref>{{fr}} ''Le francoprovençal, langue oubliée'', Gaston Tuaillon in ''Vingt-cinq communautés linguistiques de la France'', {{nobr|lévro 1}}, {{p.}}204, Geneviève Vernes, éditions L’Harmattan, 1988.</ref><br />qu’en Étalia : {{formatnum:70000}} (1971)<ref name="ethnologue.com">{{ethnologue|frp}}.</ref><br />qu’en Suisse : {{formatnum:7000}} (1995)<ref name="ethnologue.com"/>
| nomlocutors = [[Arpetans]]
| tipologia = {{Lengoua silabica}}
| colorfamelye = mediumseagreen
| famelye = {{Èchiéla|galo-roman|arpetan}}
| lengouaoficièla = Doux-três comenes du [[Piemont]] qu’ant optâ por la co-oficialitât avouéc l’étalien, et admetua lengoua du payis de la règ·ion [[Ôvèrgne-Rôno-Ârpes]]<ref>{{fr}} [http://www.arpitania.eu/index.php/lesnews/96-la-region-rhone-alpes-reconnait-officiellement-l-arpitan La région Rhône-Alpes reconnaît officiellement l’arpitan], sur lo seto arpitania.eu.</ref>{{,}}<ref>{{fr}} [http://www.m-r-s.fr/post/2009/07/20/Reunion-du-Conseil-regional-Rhone-Alpes-consacree-aux-langues-regionales Réunion du conseil régional Rhône-Alpes consacrée aux langues régionales], sur lo seto m-r-s.fr du 20 de julyèt 2009.</ref>.
| acadèmia = nion
| iso1 =
| iso2 = roa<ref>code comon.</ref>
| iso3 = frp
| iso5 =
| ietf = frp
| tipo = viva
| ètendua = endividuèla
| mapa = FRP-Map4.png
| lègenda mapa = Lo cârro lengouistico de l’arpetan en Eropa du Cuchient.
| èchantelyon = Articllo premiér de la [http://www.un.org/fr/documents/udhr/ Dècllaracion univèrsâla des drêts de l’homo]</br>
'''Articllo 1{{ér}}'''
 
''Tôs los homos nêssont libros et pariérs en dignitât et en drêts. Sont capâblos de rêson et de conscience et pués dêvont ag·ir los uns avouéc los ôtros dedens un èmo de fratèrnitât.''
}}
L’'''arpetan''' {{Audio|Arp-Arpitan.ogg}} est na [[lengoua]] [[Lengoues romanes|romana]]. Son cârro lengouistico d’ora (l’[[Arpetania]]) s’èpate dessus três Ètats : la [[France]], la [[Suisse]] et l’[[Étalia]].
 
== Dènominacions de la lengoua ==
[[File:Ascoli.jpg|thumb|100px|[[Graziadio Isaia Ascoli]]|left]]
L’[[ôtonimo]] ''« arpetan »'' ou ben ''« arpitan »'' est lo nom per loquint los [[Arpetans]] dèsignont lor lengoua. Por la [[Suisse romanda]], la lengoua est sovent asse-ben nomâye ''« romand »''.
 
A la suita de la [[Politica lengouistica de la France|politica francêsa]], la parola ''« patouès »'' ou ben ''« patês »'' est étot empleyêe, mas el at un’origina pèj·orativa.<ref>Rèdaccion (2012).
[http://www.cnrtl.fr/etymologie/patois Patois: Etymolgie], ''CNTRL'', Nancy: Ortolang. Viu lo 27 de novembro 2017.</ref>
 
Des côps, nos povens asse-ben liére la parola ''« lengoua d’ouè »''.<ref>Veillet, G., Lalliard, O., Basso, A., Curdy C., Novarina, V. (2015). ''Triolèt: Chansons savoyardes''. Annecy: Terres d'impreintes. P.5.</ref><ref>{{frp}} [http://arpitan.eu/Tresor/VereTot/27769 Lengoua d'ouè] dens lo [[Trèsor de la lengoua arpetana|Trèsor Arpitan]].</ref>
 
La dèfinicion ''"franco-provenzale"'' est un [[ègzonimo]] balyê per lo [[Lengouistica|mondo lengouistico]] qu’est patouesiê (prod rârament) a quârques côps litèrâlament en ''« francoprovençâl »''.
 
== Sôl de difusion de l’arpetan ==
<gallery>
Arpitan francoprovencal map.jpg|left|Les règ·ions historiques du cârro lengouistico ''arpetan'', avouéc toponimia en arpetan.
</gallery>
 
== Histouère ==
 
== Statuts et nombro de locutors ==
 
== Dialèctos ==
Los [[Arpetans]], historicament divisâs en payis difèrents, prèjont de centênes de variantes dialèctâles de l’arpetan. Lo fraccionament des Arpetans dedens un mouél d’entitâts fèodâles et politiques fant que nos prègens enqu’houé de huét dialèctos:<ref>{{en}} David Dalby's Linguasphere Register of the World's Languages and Speech Communities (2 vols.), by the Linguasphere Observatory (Observatoire Linguistique) (Dalby, 1999/2000, Franco-Provençal language pp. 402–403.</ref>
 
{|
| valign=top width=250 |
* Lo ''[[dôfenês]]''
* Lo ''[[fayetâr]]''
* Lo ''[[comtês]]''
* Lo ''[[vôdouès]]''
| valign=top width=250 |
* Lo ''[[Liyonês (lengoua)|liyonês]]''
* Lo ''[[savoyârd]]''
* Lo ''[[vâldoten]]''
* Los ''[[Valâdes arpetanes du Piemont|dialèctos piemontês]]''
|}
Celos dialèctos sont pas catègorisâs d’aprés un critèro lengouistico avouéc des [[isoglossa|isoglosses]] mas solament per un critèro g·eografico.
 
== Ortografia ==
 
== Lèxico ==
{{Articllo dètalyê|Lista Swadesh de l’arpetan}}
 
== Gramatica ==
 
== Fonologia ==
=== Voyèles ===
<table border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" align="center">
<tr align="center" style="background: #dfdfdf"><th>&nbsp;</th><th>-</th><th>^</th><th>`</th><th>-n</th><th>-e</th></tr>
<tr align="center"><th style="background: #dfdfdf">a</th><th>a / ɑ</th><th>ɑ / o</th><th style="background: #afafaf">&nbsp;</th><th>ã</th><th>&nbsp;</th></tr>
<tr align="center"><th style="background: #dfdfdf">e</th><th>e</th><th>eː</th><th>ɛ</th><th ROWSPAN=2>ĩ</th><th style="background: #afafaf">&nbsp;</th></tr>
<tr align="center"><th style="background: #dfdfdf">i</th><th>i</th><th>ɨ</th><th style="background: #afafaf">&nbsp;</th><th style="background: #afafaf">&nbsp;</th></tr>
<tr align="center"><th style="background: #dfdfdf">o</th><th>u</th><th>oː</th><th style="background: #afafaf">&nbsp;</th><th ROWSPAN=2>õ</th><th ROWSPAN=2>we</th></tr>
<tr align="center"><th style="background: #dfdfdf">u</th><th>y</th><th>ø</th><th style="background: #afafaf">&nbsp;</th></tr>
</table>
 
=== Consones ===
 
=== Prononciacion ===
 
== Vêre avouéc ==
{{Commons|Category:Franco-Provençal language|l’arpetan}}
=== Articllos liyês ===
 
=== Lims de defôr ===
* [http://francoprovencal.com/ Francoprovençal.com: Lo sito entèrnacionâl du francoprovençâl/arpetan]
* [http://www2.unine.ch/dialectologie Univèrsitât de Nôchâthél], [http://www2.unine.ch/dialectologie/page9353.html ALAVAL]
* [http://son.memovs.ch/S024/doc/page_patois.htm Archives des parlers patois de la Suisse romande et des régions voisines (Radio suisse romande)]
* [http://www.patoisvda.org/pa/ Lo portal di patoué francoprovençal valdôtèn]
* [http://www.centre-etudes-francoprovencales.eu/ Centre d'Études francoprovençales « René Willien »] de [[Sent-Nicolas (Étalie)|Sent-Nicolas]] ([[Vâl d’Aoûta]])
* [http://www.archivalp.org/mediatheque+brel+aoste+video+films_2-0-1-0-0-0.aspx ARCHIVALP - Archives sonores valdôtaines et valaisannes]
* [http://appweb.regione.vda.it/dbweb/urp/urp.nsf/webschedafra?openform&id=09864e943b61f9ddc1256d7a002a45da& BREL (Bureau Régional pour l'Ethnologie et la Linguistique) d'Aoste]
* [http://www.arpitania.eu Arpitania.eu : Lo Portalyo de l'Arpitania]
* [http://arpitan.com : Aliance Culturèla Arpitanna - Fèdèracion entèrnacionâla de l'arpetan/francoprovençâl]
* [http://www.dicovia.com/dico/arpitan-savoyard-francais/ Diccienéro Arpitan]
* [http://www.arpitan.ch: Arpitan.ch : Le portâl suisse de l'arpitan]
* [http://www.academia.edu/3178188/Investigare_la_Valle_dAosta_metodologia_di_raccolta_e_analisi_dei_dati Plurilinguismo amministrativo e scolastico in Valle d’Aosta]
 
== Notes et rèferences ==
<references />
 
[[Catègorie:Lengoua arpetana|*]]
[[Catègorie:Lengoua romana]]
[[Catègorie:Règ·ion culturâla ou ben lengouistica de France]]
[[Catègorie:Lengoua de France]]
[[Catègorie:Cultura u Piemont]]
[[Catègorie:Lengoua de la Vâl d’Aoûta]]
[[Catègorie:Lengoua du payis en Suisse]]
[[Catègorie:Cultura en Ôvèrgne-Rôno-Ârpes]]
[[Catègorie:Cultura savoyârda]]
[[Catègorie:Enventèro de lengoues]]
[[Catègorie:Lengouistica de la lengoua arpetana]]